وزارت نفت از جمله وزارتخانه هایی بود که تا قبل از اعلام رسمی اسامی نهایی وزرای کابینه چهاردم ، بر سر انتخاب فرد نهایی مورد نظر، بحث ها و کش و قوس های فراوانی شکل گرفت . افراد سرشناسی مانند اسحاق جهانگیری و محمد شریعتمداری خارج از وزارت نفت و افراد صاحب نامی از درون وزارت نفت برای مدیریت این وزارت خانه راهبردی در ابتدا مورد توجه تیم مشاوره پزشکیان قرار گرفت که گمانه زنی ها نسبت به افراد مطرح در همان زمان حکایت از عدم اقبال حاکمیتی نسبت معرفی افراد شناخته شده خارج از نفت و عدم پذیرش مسئولیت از سوی افراد صاحب نام در درون نفت بود. انتخاب و معرفی محسن پاک نژاد نیزکه در زمره افراد مورد نظر کارگروه های تخصصی برای تصدی مدیریت وزارت نفت قرار داشت، محصول یک فرایند کارشناسی سخت و پیچیده سیاسی و اقتصادی بود ضمن اینکه نباید از این مساله غافل شد که انتخاب پاک نژاد در تراز و شاخص های دولت وفاق ملی صورت گرفته است و قطعا رئیس جمهوری نسبت به حساسیت وزارت نفت به عنوان وزارتخانه پیشران در گشایش و رونق اقتصادی کاملا واقف بوده و آگاهانه و دوراندیشانه پاک نژاد را برای سکانداری این وزارتخانه مهم و راهبردی انتخاب کرده است .

نگارنده در یادداشتی با عنوان " ۴ شاخص مهم برای انتخاب وزیر نفت " که در سایت خبری تحلیلی عصر ایران asriran.com/0048sh پیش از اعلام اسامی وزرای کابینه چهاردهم منتشر کرد، مشخصا ۴ شاخص برای کارآمدی وزیر نفت آینده شامل برخورداری از کانال های ارتباطی و روحیه تعاملی با عناصر و ارکان قدرت در درون حاکمیت و دولت را نداشتن هر گونه سابقه کیفری و حقوقی در محاکم داخلی و بین المللی، برخورداری از روحیه مبارزه با فساد و رانت در مجموعه صنعت نفت و برخوردار از توانمندی هاو ظرافت های دیپلماتیک در عرصه بین المللی مورد توجه قرار داد. حال بر مبنای ۴ شاخص اصلی بیان شده، سوال این است آیا محسن پاک نژاد واجد این شاخص های اصلی و راهبردی برای مدیریت صنعت نفت می باشد؟ بررسی می شود .

محسن پاک نژاد بر مبنای فرایندی که مورد توجه و عنایت رئیس جمهور پزشکیان قرار گرفت، وزیری درجه ۲ و ۳ در کابینه نیست چه اینکه جایگاه وزارت نفت به صورت خود به خود، وزیر نفت را در جایگاه درجه اول در کابینه قرار می دهد علاوه بر این پاک نژاد با توجه به سابقه دیرینه مدیریتی و اجرایی ، اشراف کامل و خوبی بر جریان ها و روندهای ساختاری قدرت در کشور دارد و در عین حال از روحیه تعاملی و ارتباطی خوبی در منظومه قدرت و ساختار سیاسی کشور برای پیشبرد طرح های توسعه ای و احیای اقدتار صنعت نفت در عرصه داخلی و بین المللی برخوردار است .

پاک نژاد مدیری پاکدست ، مسئولیت پذیر و اجرایی و فاقد هر گونه سابقه کیفری و حقوقی در محاکم د اخلی و بین المللی است و این مساله قدرت مانور وی برای پیشبرد برنامه های خود بدون نگرانی از حواشی سیاسی و محدودیت های حقوقی و قضایی و نظارتی ، با قدرت در عرصه عمل و اقدام در صنعت نفت وارد گردد .

برخورداری از روحیه مبارزه با فساد و رانت در مجموعه وزارت نفت از ویژگی های برجسته محسن پاک نژاد است . موید این شاخص نیز باز سابقه مدیریتی پاک نژاد و پرونده پاک وی در دوری از فساد و رانت در وزارت نفت و عدم ایجاد و شکل گیری هر گونه فساد و رانت در مجموعه سازمان ها و نهادها و مصادری بوده که وی مسئولیت و مدیریت آن را برعهده داشته داشته و به نظر می رسد حضور وی در مسند وزارت نفت، راه را برای شکل گیری و گسترش فساد و رانت در وزرات نفت خواهد بست .

و چهارمین شاخص مهم برخورداری از توانمندی های دیپلماتیک است که در این خصوص نیز پاک نژاد با توجه به مدیرکلی نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی وزارت نفت و مهم تر از آن مدیرعاملی و نایب‌رئیسی هیئت‌مدیره شرکت بازرگانی نفت ایران ( نیکو )، از تجارب ، ظرفیت ها و توامندی های لازم برای حضور در عرصه های دیپلماتیک صنعت نفت برخوردار است . نیکو بازوی اصلی فروش نفت و از شرکت های راهبردی و حساس در صنعت نفت به شمار می آید . به طور طبیعی به لحاظ چالش هایی که صنعت نفت در موضوع رفع تحریم های نفت ، احیای جایگاه ایران در بازار نفت و جذب و جلب سرمایه گذاری خارجی با آن مواجه است ، حضور پاک نژاد در این مسند ، کمک شایانی به صنعت نفت می باشد.

به شاخص های ۴ گانه اصلی بالا ، باید معیارهای دیگری شامل سطوح بالا داشتن اشراف و دانش کافی در حوزه صنعت نفت ، برخورداری از روحیه تعاملی بالا در بدنه صنعت و به خصوص نیروی انسانی ، توسعه گرایی و بهره مندی از رویکرد راهبردی برای برون رفت از چالش های موجود صنعت نفت و بهره مندی از روحیه ریسک پذیری در اجرای طرح های توسعه ای و اصلاحی سخت در ساختار مدیریت انرژی کشور را نیز در خصوص وزیر نفت آینده نام برد که به نظر می رسد محسن پاک نژاد از این معیارها برای راهبری صنعت نفت در دولت چهاردهم برخوردار است .

* کارشناس اقتصاد انرژی

223223