داربست یک سازه موقت است که در پروژه های ساختمانی برای ایجاد دسترسی ایمن به نقاط مرتفع مورد استفاده قرار می‌گیرد و بستر امن و پایداری را برای انجام عملیات در ارتفاعات فراهم می‌سازد. طراحی و نصب دقیق این سیستم، مستلزم رعایت استانداردهای مهندسی و ایمنی می‌باشد. داربست ها باید به گونه ای طراحی شوند که بتوانند وزن و فشارهای مختلفی که به آنها وارد می‌شود (مثل حرکت کارگران و تجهیزات) را تحمل کنند. همچنین باید شرایط محیطی مانند باد، باران یا دمای زیاد و محدودیت های فیزیکی محل نصب مثل فضا و اندازه ساختمان را در نظر بگیرند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی مراحل نصب داربست و استفاده صحیح از آن بپردازیم. نحوه اجرای دقیق و اصولی این داربست ها از جمله نکاتی است که می‌تواند تضمین کننده ایمنی و کارایی در پروژه های ساختمانی باشد.
برنامه ریزی و آمادگی قبل از نصب داربست
قبل از آغاز فرآیند نصب داربست، باید محل پروژه به دقت بررسی و تمام آمادگی های لازم برای نصب ایمن و موثر داربست فراهم شود. در ابتدا، باید وضعیت محل پروژه را به طور کامل ارزیابی کنید تا خطرات احتمالی مانند خطوط برق هوایی، تاسیسات زیرزمینی یا زمین های ناهموار شناسایی شوند. این ارزیابی به شما کمک می‌کند تا از بروز هرگونه حادثه پیشگیری کرده و محیطی امن برای نصب داربست فراهم کنید.
قدم بعدی، دریافت مجوزها و تاییدیه های لازم از مراجع محلی، شامل سازمان های مربوط به ایمنی و مهندسی است. بدون این مجوزها، نصب داربست می‌تواند مشکلات قانونی ایجاد کرده و تاخیر در پروژه را به همراه داشته باشد. پس از اخذ مجوزها، انتخاب سیستم داربست مناسب با توجه به نیازهای خاص پروژه، از جمله ارتفاع، ظرفیت بار و شرایط دسترسی، بسیار ضروری است. این انتخاب باید با دقت انجام شود تا اطمینان حاصل شود که داربست برای شرایط خاص پروژه طراحی و ساخته می‌شود.
در انتها، باید اطمینان حاصل کنید که تمامی کارگران و افراد مرتبط با نصب داربست به طور کامل آموزش دیده و دارای گواهینامه های لازم برای نصب و استفاده ایمن از داربست هستند. آموزش های دقیق و رعایت اصول ایمنی، در جلوگیری از حوادث و تضمین نصب صحیح و ایمن داربست بسیار حائز اهمیت هستند.
مراحل نصب داربست از پایه گذاری تا تکمیل
پس از اتمام مرحله برنامه ریزی و آماده سازی، گام بعدی در نصب داربست، انجام مراحل اجرایی است. این فرآیند شامل موارد زیر می‌شود:
- ساخت پایه: ابتدا باید پایه های داربست را به درستی نصب کرده و فریم پایه را طبق دستورالعمل های تولیدکننده روی سطح نصب کنید. این پایه ها باید به طور دقیق تراز شوند تا از استحکام و تعادل داربست اطمینان حاصل شود.
- نصب فریم های عمودی: هر فریم باید به طور دقیق تراز و عمودی نصب شود. پس از تراز کردن هر فریم، آن را به پایه و فریم های مجاور متصل کنید.
- نصب مهاربند: برای افزایش پایداری و استحکام سازه، باید مهاربندهای مورب و افقی به داربست اضافه شوند.
- نصب پلتفرم‌ها: پلتفرم ها را با استفاده از مکانیزم های قفل مناسب به فریم ها متصل کنید تا سطحی مستحکم و ایمن برای کارگران فراهم شود.
- نصب نرده ها و تخته های ایمنی: اطمینان حاصل کنید که تمام طرفین و انتهای پلتفرم ها دارای نرده ها و تخته های ایمنی در ارتفاع مناسب هستند تا از سقوط جلوگیری شود.
- اتصال به ساختمان: داربست را به ساختمان در فواصل توصیه شده با استفاده از اتصالات مناسب محکم کنید.
- بازبینی مجدد: تمامی اتصالات و اجزا را دوباره بررسی کنید تا از محکم و ایمن بودن داربست قبل از استفاده اطمینان حاصل شود.
نصب فریم های عمودی
یکی از دیگر مراحل نصب داربست، نصب فریم های عمودی است که به عنوان ستون های عمودی داربست شناخته می‌شوند و همچنین باعث تقویت و تثبیت ساختار کلی داربست می‌شوند. از آنجایی که این فریم ها مسئولیت تحمل بارهای وارد شده به داربست را بر عهده دارند، نصب دقیق آنها اهمیت زیادی دارد. برای نصب فریم های عمودی، ابتدا باید فریم ها را به طور دقیق روی پایه نصب کرده و از اتصالاتی مانند کوپلرها یا بست ها برای محکم کردن آن ها استفاده کنید. فریم های عمودی باید در فاصله ای حداکثر 2.4 متر از یکدیگر نصب شوند تا ساختار داربست استحکام کافی داشته باشد. این فاصله ممکن است با توجه به نوع سیستم داربست متفاوت باشد، بنابراین باید حتماً دستورالعمل های تولیدکننده را رعایت کنید.
نکته مهم دیگر در نصب فریم های عمودی این است که آن ها باید به طور کاملاً عمودی (پلامب) نصب شوند. نصب عمودی دقیق فریم ها باعث می‌شود که بار به طور یکنواخت در سراسر ساختار پخش شود و از کج شدن یا واژگون شدن داربست جلوگیری شود. برای این کار، از ابزارهایی مانند تراز یا لیزر می‌توان برای دستیابی به دقت بالا استفاده کرد.
پس از نصب فریم های عمودی، باید تمام اتصالات و تراز بودن فریم ها را دوباره بررسی کنید تا از ایمنی و پایداری داربست اطمینان حاصل شود. هرگونه انحراف یا حرکت در فریم های عمودی می‌تواند موجب ایجاد خطرات جدی شود. پس از اتمام این مرحله، می‌توان مراحل بعدی نصب مانند نصب مهاربندها و فریم های افقی را آغاز کرد.
نصب تیرهای پشتیبانی داربست
پس از نصب و تثبیت فریم های عمودی، مرحله بعدی تقویت ساختار داربست با استفاده از تیرهای پشتیبانی است. تیرهای پشتیبانی در واقع تیرهای افقی هستند که فریم های عمودی یا ستون ها را به یکدیگر متصل کرده و استحکام کلی داربست را تامین می‌کنند. این تیرها از اهمیت بالایی برخوردار هستند، به این دلیل که بارهایی که به داربست وارد می‌شود، از طریق آن ها به سایر اجزای داربست منتقل می‌گردد و به این ترتیب باعث ثبات و پایداری ساختار داربست می‌شوند.
نصب تیرها باید با دقت بالا انجام شود، به گونه ای که فاصله آنها نباید از 1.8 متر بیشتر باشد تا از تراز بودن و استحکام کافی برخوردار باشند. علاوه بر این، تیرهای پشتیبانی باید کاملا تراز و صاف نصب شوند تا از هرگونه ناپایداری یا انحراف جلوگیری شود.
در نصب تیرها باید به فواصل مناسب و دقیق توجه ویژه ای داشته باشید. این فواصل باید به گونه‌ای تنظیم شوند که بتوانند وزن و فشارهای مختلفی که بر روی داربست وارد می‌شود را به طور یکنواخت توزیع کنند. همچنین، در انتخاب جنس و ضخامت تیرها باید استانداردهای مربوطه رعایت شوند تا از تحمل بارهای سنگین و شرایط محیطی (مثل باد، باران یا دمای زیاد) اطمینان حاصل شود.
اتصال داربست برای افزایش ایمنی
پس از نصب داربست، تنها برپا بودن آن کافی نیست، بلکه باید با مهارهای مطمئن، ایمنی آن را تضمین کرد. یک داربست ناپایدار علاوه بر اینکه خطر سقوط و آسیب دیدگی را افزایش می‌دهد، می‌تواند عملکرد کلی پروژه را هم تحت تاثیر قرار دهد.
برای جلوگیری از حرکت، لرزش یا واژگونی داربست، استفاده از اتصالات مهاری (Tie-in) ضروری است. این اتصالات شامل کابل ها، طناب های مقاوم یا بست های فلزی هستند که داربست را به سازه اصلی متصل می‌کنند. در این فرآیند باید نکات زیر را رعایت کرد:
- محل اتصال را با دقت انتخاب کنید و نقاطی که استحکام بالایی دارند، بهترین گزینه برای مهار داربست هستند.
- از متریال مقاوم استفاده کنید. طناب ها، کابل ها یا بست ها باید تحمل بار و شرایط جوی را داشته باشند.
فواصل مهارها را متناسب با ارتفاع داربست تنظیم کنید. هرچه ارتفاع بیشتر باشد، نیاز به تعداد بیشتری از این اتصالات خواهد بود. - پس از نصب، داربست را تست کنید. بررسی میزان استحکام و پایداری، از نکات مهمی است که نباید از آن غافل شد.
- ایمنی داربست، ایمنی نیروی کار است. رعایت اصول محکم کاری، از بروز حوادث ناگوار جلوگیری کرده و به افزایش بهره وری در پروژه های ساختمانی کمک می‌کند.
در نظر داشته باشید که این اتصالات باید به طور دقیق و با استفاده از روش های صحیح بستن داربست انجام شوند. روش بستن داربست شامل انتخاب نقاط اتصال صحیح بر اساس نوع سازه و بارهای وارد شده، استفاده از سیستم های مناسب و محکم برای اتصال، و تنظیم فاصله ها بر اساس استانداردهای ایمنی است. به این ترتیب، داربست در برابر نیروهای وارده مقاوم تر و پایدارتر خواهد بود.
نهایی سازی و بازبینی
پس از نصب داربست، باید اطمینان حاصل شود که تمامی اجزا به درستی نصب شده اند و هیچ مشکلی از لحاظ ایمنی وجود ندارد. به همین منظور، داربست باید توسط سرپرست اجرایی پروژه مورد بازبینی قرار گیرد. این بازبینی ها باید در زمان تحویل و پس از آن انجام شوند و فردی که این بررسی را انجام می‌دهد، باید دانش کافی در زمینه نصب و ایمنی داربست داشته باشد.
نصب داربست فرآیندی است که نیازمند دقت بالا، برنامه ریزی دقیق و رعایت استانداردهای ایمنی به طور کامل است. با پیروی از راهنمای جامع و دقیقی که ارائه شده، می‌توان به نصب داربستی ایمن، محکم و قالب اعتمادی دست یافت که استحکام لازم را برای انجام عملیات ساختمانی فراهم می‌آورد و همچنین امنیت کارگران و تجهیزات را نیز به طور موثر تضمین می‌کند. این اقدام در نهایت به بهره وری بیشتر و کاهش خطرات در طول پروژه های ساخت و ساز منجر خواهد شد.
