زهرا علی‌اکبری- سازمان برنامه و بودجه یکی از قدیمی‌ترین تشکیلات اداری در ایران است که در حیات هفتاد و شش ساله‌ی خود فراز و فرودهای متعددی را تجربه کرده و بارها با تغییر نام و تغییر وظایف و مسئولیت‌ها روبرو شده است .
سازمان برنامه و بودجه مسئولیت تدوین، نظارت و اجرای بودجه و همچنین مسئولیت تدوین و نظارت و اجرا بر برنامه‌های توسعه‌ای را عهده‌دار است.
این سازمان که در سال ۱۳۲۷ با هدف اجرای اولین برنامه‌ی توسعه‌ای در ایران راه‌اندازی شده است، در بسیاری از موارد شانی چون شان معرفی وزیر را عهده‌دار بوده است. در بسیاری از دولت‌ها، معاونان این سازمان در قامت وزیر معرفی شده‌اند. فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی در دولت روحانی و همچنین نمکی، زیر بهداشت، درمان و اموزش پزشکی در این دولت از جمله کسانی هستند که در سال‌های اخیر سازمان برنامه را به قصد پوشیدن ردای وزارت ترک کردند.
این سازمان در سال‌های سپری شده از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون هفده رییس را به خود دیده است و حالا هجدهمین رییس این سازمان با حکم پزشکیان در دفتر ریاست مستقر خواهد شد.
در چهل و شش سال گذشته هفده رییس در این سازمان حضور داشته‌اند. به این ترتیب متوسط عمر ریاست در این سازمان دو سال و هفت ماه برآورد می‌شود که در قیاس با مسئولیت این سازمان، نشان از تغییرات مکرر دارد .
این سازمان در دولت محمود احمدی نژاد به سازمانی بسیار سیاسی بدل شد و تغییرات گسترده‌ای در ان به وقوع پیوست. محمود احمدی‌نژاد کارشناسان این سازمان را آمریکایی خوانده بود و برنامه مصوب توسعه چهارم را نیز کنار گذاشت و از اجرای آن خودداری کرد. وی البته این سازمان را به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری تغییر نام داد. برخی کارشناسان معتقدند احمدی‌نژاد قصد از بین بردن تشکیلات این سازمان را داشت چرا که معتقد بود در کار دولت خلل ایجاد می‌کند.
مهدی پازوکی، از مدیران قدیمی این سازمان که در شرایط کنونی بازنشسته شده است، به نگارنده می‌گوید درحیات این سازمان دو نفر با آن مخالفت علنی کردند؛ یکی اشرف پهلوی خواهر محمدرضا شاه و دیگری محمود احمدی‌نژاد.
در طول حیات این سازمان پنج برنامه توسعه‌ای در سی سال اول اجرا شده است و در سال‌های پس از پیروزی انقلاب نیز شش برنامه‌ی توسعه‌ای به مرحله اجرا درآمده و هفتمین برنامه نیز در حال اجراست.
جدول زیر دربردارنده نام روسایی است که در این سازمان حضور داشته‌اند.
۲۲۳۲۲۳
